Obrona konieczna i stan wyższej konieczności
Na czym polega kontratyp?
Istota kontratypu w prawie karnym budzi wątpliwości. W niniejszym artykule przyjęto, że kontratyp wyłącza bezprawność czynu zabronionego co oznacza, że w przypadku zaistnienia kontratypu nie dochodzi do popełnienia przestępstwa. W doktrynie istnieją również inne stanowiska w tej materii, nie mniej jednak bezspornym jest, że kontratyp wyłącza pociągnięcie sprawcy do odpowiedzialności karnej. W przypadku gdy zaistnienie kontratypu budzi w postępowaniu karnym wątpliwości dobrze jest skorzystać z usług obrońcy w osobie radcy prawnego lub adwokata.
Na czym polega obrona konieczna w prawie karnym?
Obrona konieczna to najbardziej znana postać kontratypu. Polega ona na tym, że sprawca popełnia czyn w celu odparcia bezpośredniego ataku na jego dobro prawnie chronione. Dobrem tym może być życie, zdrowie, ale także mienie czy wolność seksualną. Oznacza to, że nie popełnia przestępstwa osoba, która pozbawia życia napastnika, który ją zaatakował. Oczywiście obrona konieczna musi być adekwatna, co należy rozumieć przez to, że odparcie takiego zamachu może nastąpić przy pomocy środków adekwatnych do naruszonego dobra. Przekroczeniem granic obrony koniecznej będzie np. pozbawienie życia osoby która chce dopuścić się tylko kradzieży. W takich przypadkach Sąd może jednak zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary, a w sytuacji gdy przekroczenie granic obrony koniecznej było wywołane strachem lub wzburzeniem usprawiedliwionym okolicznościami zamachu sprawca nie podlega karze.
Stan wyższej konieczności
Stan wyższej konieczności polega na tym, że powstaje sytuacja w której koniecznym jest rozstrzygnięcie kolizji obowiązków. W takim przypadku należy poświęcić jedno dobro chronione prawem kosztem drugiego. Warunkiem braku odpowiedzialności w takich sytuacjach jest to, aby dobro poświęcone przedstawiało wartość wyższą niż dobro ratowane, lub przynajmniej dobro poświęcone nie przedstawiało wartości oczywiście wyższej niż dobro ratowane. Stan wyższej konieczności nastąpi zatem np. w przypadku gdy doprowadza się do zniszczenia drzwi w celi dostania się do osoby, która potrzebuje pomocy medycznej. Dobrem poświęcanym jest w tym przypadku prawo własności, natomiast dobrem ratowanym zdrowie lub życie człowieka. W przypadku przekroczenia granic stanu wyższej konieczności Sąd może zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary. Sąd może w takich przypadkach orzec również, że odstępuje od wymierzenia kary jeżeli uzna takie rozstrzygniecie za zasadne. Stan wyższej konieczności nie znajduje zastosowania w przypadku osób które posiadają szczególny obowiązek w zakresie ochrony określonych dóbr nawet z narażeniem własnego życia (np. funkcjonariusze policji, żołnierze). Zapraszamy do kontaktu z kancelaria Radcy Prawnego położoną w centrum takich miast jak Jarosław, Przeworsk oraz Rzeszów.