Ciężar dowodu
Zasady postępowania cywilnego
Zgodnie z art. 6 kodeksy cywilnego co do zasady ciężar odwodnienia faktu spoczywa na osobie, która z tego faktu wywodzi skutki prawne. Analogiczne rozwiązanie dotyczy obok dowodzenia również instytucji uprawdopodobnienia. Oznacza to, że jeżeli ktoś podnosi pewną okoliczność (np. z której wynika jego roszczenie) musi je udowodnić, czyli wskazać dowody, które potwierdzają, że rzeczywiście ona zaistniała. Reguła ta odnosi się zarówno do postępowania nieprocesowego, jak i do procesu. Norma tą kieruje się również postępowanie egzekucyjne. Nie jest to jednak to reguła bezwzględna, nie znajduje ona bowiem zastosowania w przypadku gdy lex specialis stanowi inaczej. W uproszeniu oznacza to, że to na powodzie (w nieprocesie na wnioskodawcy, zaś w postępowaniu egzekucyjnym na wierzycielu) ciąży obowiązek wykazania prawdziwości swoich twierdzeń.
Zasadą kotradyktoryjności postępowania
Zasada obciążenia powoda ciężarem dowodu wynika z zasady kontradykcyjności, to osoba która żąda od innej czegoś czyli występuje z określonym roszeniem powinna wykazać zasadność swojego stanowiska. Sąd wyłącznie rozstrzyga spór, nie prowadzi natomiast postępowania na wzór prokuratora (w zakresie postępowania przygotowawczego). Ze względu na bezwzględny charakter art. 6 kodeksu cywilnego niedopuszczalnym jest inne uregulowanie ciężaru dowodowego, np. na mocy postanowienia umowy stron. Postanowienie takie będzie nieważne i nie wywoła żadnych skutków materialnych oraz procesowych. Nie oznacza to, że zawsze na powodzie ciąży ciężar dowodu. Przykładem może być powództwo o zapłatę. Co prawda powód dowodzi w nim istnienia zobowiązania, jednak to pozwany musi wykazać, że skutecznie uczynił zadość temu zobowiązaniu (spłacił dług, na dowód czego przedkłada dowód wpłaty na rachunek bankowy wierzyciela), a tym samym roszczenie powoda nie jest zasadne (jako, że wywodzi skutek prawny w postaci wygaśnięcia zobowiązania z faktu, iż zaspokoił wierzyciela). Zachęcam do wybranego przez skorzystania z usług adwokata lub radcy prawnego.
Domniemania prawne i faktyczne
W polskim prawie obowiązują również domniemania prawne, które w znacznym zakresie zmieniają regułę sformułowaną w art. 6 k.c. W przypadku gdy fakt, na który powołuje się powód wynika z domniemania prawnego jest on zwolniony z obowiązku jego udowodnienia, a nawet uprawdopodobnienia i to na pozwanym ciąży obowiązek podważenia tego faktu (jeżeli oczywiście jest to domniemanie wzruszalne). Kwestie z zakresu procesu dowodowego są bardzo skomplikowane, dlatego wymagają dużej znajomości zarówno przepisów prawa, jak i orzecznictwa, zwłaszcza wyroków Sądu Najwyższego oraz Trybunału Konstytucyjnego. W zakresie oceny dowodów duża rola należy do sędziego, który ocenia materiał dowodowy według własnego przekonania. Co prawda decyzje Sądu są ograniczone przepisami prawa, lecz pozostaje spory zakres luzu decyzyjnego. Wynika to z faktu, że każda sprawa jest inna, dlatego nie jest możliwe i celowe sformułowanie przepisów prawa w sposób na tyle kazuistyczny, aby przewidzieć wszystkie przypadki. Kancelaria Radcy Prawnego J. Orłowska-Pączek znajduje się natomiast w Przeworsku, Jarosławiu oraz Rzeszowie.