Czym jest zachowek?

Zachowek jest to roszczenie spadkobiercy ustawowego pominiętego w testamencie lub przy dokonywaniu przez spadkodawcę darowizn do zapłaty określonej sumy pieniężnej od spadkobiercy powołanego do spadku na podstawie testamentu lub osoby, która została obdarowana przez spadkodawcę.

Jaka jest wysokość zachowku?

Wysokość zachowku odpowiada ½ udziału jaki przysługiwałby spadkobiercy ustawowemu w spadku, jeśli spadkodawca nie pominął by go w testamencie lub nie rozporządził swoim majątkiem za życia poprzez dokonane darowizny. W przypadku gdy uprawniony do zachowku jest małoletni lub trwałe niezdolny do pracy udział ten jest wyższy i wynosi ⅔.

Jakie jest cel zachowku?

Celem instytucji zachowku jest ochrona interesów najbliższych dla spadkodawcy przed nieuzasadnionym pominięciem ich w testamencie lub podziale majątku za życia spadkodawcy.

Czy zachowek należy się, w sytuacji, gdy spadkodawca rozporządził swoim majątek przed śmiercią?

Tak, nawet jeżeli w chwili śmierci spadkodawca nie posiadał żadnego majątku należy się zachowek, jeżeli przed śmiercią zbył on swój majątek na podstawie umowy darowizny?

Czy umowa dożywocia wlicza się do zachowku?

Nie, umowa dożywocia nie wlicza się do zachowku, gdyż jest to czynność odpłatna.

Czy darowizna wliczana jest do zachowku?

Tak, wartość darowizn wliczana jest do substratu spadku, na potrzeby ustalania wysokości należnego zachowku.

Czy w ramach zachowku można otrzymać nieruchomość?

Nie. Zachowek jest to roszczenie pieniężne. Uprawniony nie może domagać się zapłaty zachowku w formie świadczenia rzeczowego, chyba, że zobowiązany się na to zgodzi.

Jakie darowizny nie są wliczane do zachowku?

Do substratu zachowku nie są wliczane:

• drobne darowizny zwyczajowo przyjęte,
• darowizny dokonane przed więcej niż 10 laty przed śmiercią spadkodawcy.

Drobne darowizny zwyczajowo przyjęte to zazwyczaj prezenty o niewielkiej wartości z okazji urodzin lub rocznicy ślubu. Jeżeli chodzi o darowizny dokonane przed więcej niż 10 laty przed śmiercią spadkodawcy to chodzi wyłącznie o darowizny dokonane na rzecz osób spoza grona spadkobierców ustawowych. Jeżeli zatem spadkodawca przekazał w darowiźnie nieruchomość synowi 20 lat przed śmiercią to taka darowizna zostanie wliczona do substratu zachowku. Jeżeli natomiast 20 lat przed śmiercią spadkodawca przekazał nieruchomość w darowiźnie sąsiadowi lub żonie syna to taka wartość tej nieruchomości nie będzie brana pod uwagę przy ustalaniu wysokości zachowku. Jeśli natomiast spadkodawca przekazał ponad 10 lat temu przed śmiercią darowiznę do majątku objętego wspólnością majątkową swojego syna i synowej to wówczas do substratu spadku wliczana jest tylko ½ udziału w tej darowizny?

Czy można pozbawić prawa do zachowku?

Tak, w drodze wydziedziczenia, ale muszą być spełnione ku temu przesłanki dotyczące negatywnego zachowania wydziedziczonego. Spadkobierca może być również uznany po śmierci spadkodawcy za niegodnego dziedziczenia, co również pozbawia prawa do zachowku. Żądanie zapłaty zachowku może również być niezasadne z uwagi na naruszenie zasad współżycia społecznego. Dotyczy to np. przypadków, gdy uprawniony do zachodu dopuścił się pewnych negatywnych czynów względem zobowiązanego do zapłaty zachowku. Jest to jednak zarzut powoda zastrzeżony do wyjątkowych przypadków.

Jak ustalić dokładną wysokość zachowku?

Radca prawny ustali jakie składniki mienia wejdą do substratu zachowku. Rola rzeczoznawcy majątkowego sprowadza się natomiast do wyceny tych składników majątkowych. W przypadku sporu, wartość tych składników ustali biegły rzeczoznawca majątkowy powołany przez Sąd.

Kiedy prawo do zachowku się przedawnia?

W przypadku, gdy spadkodawca nie pozostawił testamentu z upływem 5 lat od jego śmierci prawo do zachowku się przedawni. W sytuacji natomiast, gdy spadkodawca sporządził testament prawo do zachowku przedawni się z upływem 5 lat od dnia ogłoszenia testamentu.

Co jeżeli spadkodawca lub obdarowany nie chcą dobrowolnie zapłacić zachowku?

W takiej sytuacji należy skierować sprawę na drogę powództwa cywilnego.

Czego będę potrzebował, aby wytoczyć powództwo o zapłatę zachowku?

W celu wytoczenia powództwa potrzebne będą:

• postanowienie o stwierdzenie nabycia spadku
• dane adresowe spadkobierców,
• odpisy z księgi wieczystej nieruchomości wchodzących do substratu zachowku,
• wypisy i wyrysy z ewidencji gruntów nieruchomości wchodzących do substratu zachowku,
• akty notarialne zawierające umowę darowizny.

Są to przykładowe dokumenty, to jakie dokumenty trzeba przedłożyć w konkretnej sprawie zależy przede wszystkim od tego co wejdzie w skład substratu zachowku.

Jaka jest opłata sądową od pozwu o zapłatę zachowku?

W zależności od wysokości zachowku wynosi ona:

1)

do 500 złotych - w kwocie 30 złotych;

2)

ponad 500 złotych do 1500 złotych - w kwocie 100 złotych;

3)

ponad 1500 złotych do 4000 złotych - w kwocie 200 złotych;

4)

ponad 4000 złotych do 7500 złotych - w kwocie 400 złotych;

5)

ponad 7500 złotych do 10 000 złotych - w kwocie 500 złotych;

6)

ponad 10 000 złotych do 15 000 złotych - w kwocie 750 złotych;

7)

ponad 15 000 złotych do 20 000 złotych - w kwocie 1000 złotych.

8)

ponad 20 000 złotych - w kwocie 5% od wartości roszczenia, jednak nie więcej niż 200 000 złotych

Potrzebujesz pomocy?

Radca prawny na podstawie pełnomocnictwa może poprowadzić Twoją sprawę o zachowek, od napisania pozwu, przez reprezentację na rozprawie, po egzekucję wyroku. Nasze dane kontaktowe znajdziesz tutaj.