Badanie przedawnienia przez komornika

Od dnia 21 sierpnia 2019 r. Komornik Sądowy jest zobowiązany przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego zbadać czy dochodzone przez wierzyciela roszczenie nie uległo przedawnieniu, a jeżeli takiemu przedawnieniu uległo odmówić wszczęcia postępowania.

Podstawa prawna:

• art. 1 pkt 227 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (t. j. Dz. U. z 2019 r., poz. 1469):
  
  „w art. 804 dotychczasową treść oznacza się jako §1 i dodaje się § 2 w brzmieniu: „§2. Jeżeli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął, a wierzyciel nie przedłożył dokumentu, o którym mowa w art. 797 §1 (1) , organ egzekucyjny odmawia wszczęcia egzekucji. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.”
• art. 804 §2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2021r. poz.1805):
  
  „Jeżeli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął, a wierzyciel nie przedłożył dokumentu, o którym mowa w art. 797 § (1), organ egzekucyjny odmawia wszczęcia egzekucji. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.”

Odmowa wszczęcia postępowania egzekucyjnego przez komornika

Jak była mowa w akapicie powyżej Komornik Sądowy odmawia wszczęcia postępowania w sprawie przedawnionej wierzytelności, dlatego zgodnie z art. 804 §2 kodeksu postępowania cywilnego  wierzyciel ma obowiązek dołączyć do wniosku egzekucyjnego dokument, z którego wynika, że doszło do przerwania biegu przedawnienia, oczywiście, jeżeli z daty wydania tytułu wykonawczego wynika, że do takiego przedawnienia mogło dojść.  Dokumentem takim może być, w szczególności zaświadczenie potwierdzające  złożenie wniosku o wszczęcie egzekucji lub inne pismo potwierdzające, że takie postępowanie zostało wszczęte. Wierzyciel musi wykazać, w przypadku gdy od dnia wydania tytułu wykonawczego minął termin przedawnienia, że w tym czasie termin ten został przerwany. Bieg przedawnienia przerywa się przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia.

Przykład

Fundusz inwestycyjny w dniu 31 grudnia 2021 r. złożył do Komornika Sądowego wniosek o wszczęcia postępowania przeciwko Panu Janowi Kowalskiemu, na podstawie nakazu zapłaty wydanemu w postępowaniu upominawczym w dniu 1 stycznia 2010 r. Z daty wydania nakazu zapłaty  wynika, że zasądzone w nim roszczenie dawno uległo przedawnieniu, chyba, że bieg terminu przedawnienia uległ przerwaniu. Do wniosku egzekucyjnego nie został dołączony żaden dokument, który potwierdził, że bieg terminu przedawnienia dochodzonej wierzytelności uległ przerwaniu, dlatego Komornik odmówił wszczęcia postępowania egzekucyjnego w niniejszej sprawie.

Podstawa prawna

• art. 797 § 1(1) ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz.1805):
  
  „Jeżeli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął, do wniosku należy dołączyć również dokument, z którego wynika, że doszło do przerwania biegu przedawnienia.” 
  
  
• art. 123 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz.1360):„Bieg przedawnienia przerywa się:
  1)
  przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
  2)
  przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje”

Terminy przedawnienia - przypomnienie

Termin przedawnienia należności głównej stwierdzonej tytułem wykonawczym wynosi co do zasady 6 lat, natomiast odsetki od tej należności przedawniają się częściej, już po trzech latach od dnia wymagalności.

Podstawa prawna

• art. 125 §1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t. j. Dz. U. z 2022 r., poz.1360
  
  „Roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu lub innego organu powołanego do rozpoznawania spraw danego rodzaju albo orzeczeniem sądu polubownego, jak również roszczenie stwierdzone ugodą zawartą przed sądem albo sądem polubownym albo ugodą zawartą przed mediatorem i zatwierdzoną przez sąd przedawnia się z upływem sześciu lat. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenie o świadczenie okresowe należne w przyszłości przedawnia się z upływem trzech lat.”

Czy wydanie klauzuli wykonalności jest dowodem, że wierzytelności nie uległa przedawnieniu?

Nadanie klauzuli wykonalności przerywa bieg przedawnienia, ale warto zaznaczyć, że przed dniem 21 sierpnia 2019 r. Sąd nie był uprawniony do badania czy wierzytelności uległa przedawnieniu w toku postępowania klauzulowego. Oznacza to, że wierzyciel mógł uzyskać nową klauzulę wykonalności nawet w stosunku do tytułu wykonawczego, który uległ przedawnieniu. Co prawda postępowanie klauzulowe przerywa bieg przedawnienia, ale nie powoduje, że wierzytelność, która uległa przedawnieniu staje się znów wymagalna.    Przepis art. 782 (1) kodeksu postępowania cywilnego, który nakazuje Sądowi odmówić nadania klauzuli wykonalność, w przypadku gdy z okoliczności sprawy i treści tytułu egzekucyjnego wynika, że objęte tytułem wykonawczym roszczenie uległo przedawnieniu, chyba że wierzyciel przedstawi dokument, z którego wynika, że doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia wszedł wżycie dopiero dnia 21 sierpnia 2019 r., zgodnie z ustawą z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw W związku z tym postanowienie o nadaniu klauzuli wykonalności wydane przed tą datę  nie może być traktowane jako dokument, z którego wynika, że doszło do przerwania biegu przedawnienia rozumieniu art. 797 ust. 1(1) kodeksu postępowania cywilnego.

Przykład

Spółka zarządzająca wierzytelnościami w dniu 28 września 2019 r. wystąpiła z wnioskiem do Komornika o wszczęcie egzekucji przeciwko Pani Ewie Kowalskiej, w celu dochodzenia należności stwierdzonej wyrokiem z dnia 12 stycznia 2005 r. Z daty wydania wyroku wynikało, że stwierdzona w nim należność uległa przedawnieniu, jednak wierzyciel do wniosku egzekucyjnego dołączył postanowienia o nadanie klauzuli wykonalności wydane odpowiednie w dniu 31 grudnia 2017 r. Komornik odmówił wszczęcia postępowania stwierdzając, że postanowienie o  nadaniu klauzuli wykonalności wydane przed dniem 21 sierpnia 2019 r. nie może stanowić dowodu na okoliczność, że wierzytelność nie uległa przedstawienie, gdyż przed tą datą Sąd nie był uprawniony do badania przedawnienia wierzytelności w postępowaniu klauzulowym.

Podstawa prawna:

• art. 782  ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz.1805):
  
  „ § 1. Sąd odmawia nadania klauzuli wykonalności, jeżeli: 1) w świetle okoliczności sprawy jest oczywiste, że wniosek jest sprzeczny z prawem albo zmierza do obejścia prawa; 2) z okoliczności sprawy i treści tytułu egzekucyjnego wynika, że objęte tytułem wykonawczym roszczenie uległo przedawnieniu, chyba że wierzyciel przedstawi dokument, z którego wynika, że doszło do przerwania biegu terminu przedawnienia ”

Umorzenie postępowania egzekucyjnego przedawnionej wierzytelności

Na wniosek dłużnika komornik ma obowiązek umorzyć postępowanie egzekucyjne, które dotyczy wierzytelności, która uległa przedawnieniu. Po złożeniu takiego wniosku przez dłużnika, jeżeli z daty wydania tytułu wykonawczego wynika, że zasądzona w nim roszczenie mogło on ulec przedawnieniu, a do wniosku egzekucyjnego nie dołączono dokumentów potwierdzających, że bieg terminu przedawnienia uległ przerwaniu (np. z uwagi na fakt, że wniosek ten został złożony przed dniem 21 sierpnia 2019, kiedy wierzyciel nie miał obowiązku przedkładać takich dokumentów) komornik powinien wezwać wierzyciela do przedłożenia takich dokumentów pod rygorem umorzenia postępowania egzekucyjnego. Jednocześnie należy zaznaczyć, że zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustaw zmienianych w art. 1 i art. 5, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą, a zatem także art. 825 pkt. 1(1) kodeksu postępowania cywilnego stosuje się w postępowaniu wszczętym przed dniem 21 sierpnia 2019 r. Oznacza to, że można taki wniosek o umorzenie złożyć w sposób skuteczny także w sprawach wszczętych przed dniem 21 sierpnia 2019 r.  Jeżeli wierzytelność nie uległa przedawnieniu można rozważyć ogłoszenie upadłości konsumenckiej. 

Poniżej znajduje się wzór wniosku dłużnika o umorzenie postępowania egzekucyjnego z uwagi na przedawnienie. 

Podstawa prawna:

• art. 1 pkt 231 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019r. , poz. 1469):
  
  „w art. 825 po pkt 1 dodaje się pkt 1(1) w brzmieniu: „11 ) gdy zażąda tego dłużnik, jeżeli przed dniem złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji roszczenie objęte tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu, a wierzyciel nie wykaże, że nastąpiło zdarzenie, wskutek którego bieg terminu przedawnienia został przerwany;”
  
  
• art. 9 ust. 1 ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019r. , poz. 1469):
  
  „Do spraw wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy stosuje się przepisy ustaw zmienianych w art. 1 i art. 5, w brzmieniu nadanym niniejszą ustawą.”
  
  
• art. 804 §2 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (t. j. Dz. U. z 2021 r. poz.1805):
  
  „Jeżeli z treści tytułu wykonawczego wynika, że termin przedawnienia dochodzonego roszczenia upłynął, a wierzyciel nie przedłożył dokumentu, o którym mowa w art. 797 § 1¹, organ egzekucyjny odmawia wszczęcia egzekucji. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie.”

WZÓR WNIOSKU DO KOMORNIKA
O UMORZENIE POSTĘPOWANIA
Z UWAGI NA PRZEDAWNIENIE WIERZYTELNOŚCI

…………….., dnia 24 stycznia 2023 r.

Komornik Sądowy

przy Sądzie Rejonowym w ………………..

Pan ………………….

Kancelaria Komornicza w …………………

adres: ………………….

Dłużnik:

…………………………

adres do doręczeń:

…………………………………….

sygn. akt.: …………………..

Wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego

            Działając w imieniu własnym jako dłużnik na zasadzie art. 825 pkt. 1(1) kodeksu postępowania cywilnego wnoszę o umorzenie w całości postępowania egzekucyjnego prowadzonego w niniejszej sprawie egzekucyjnej z uwagi na fakt, że roszczenie objęte tytułem wykonawczym uległo przed dniem złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji przedawnieniu.

Uzasadnienie

            Podstawę wniosku dłużnika o umorzeniu postępowania stanowi art. 825 pkt. 1(1) kodeksu postępowania cywilnego, który stanowi, że organ egzekucyjny umorzy postępowanie w całości lub części na wniosek dłużnika, jeżeli przed dniem złożenia wniosku o wszczęcie egzekucji roszczenie objęte tytułem wykonawczym uległo przedawnieniu, a wierzyciel nie wykaże, że nastąpiło zdarzenie, wskutek którego bieg terminu przedawnienia został przerwany. Z tytułu wykonawczego wynika, że zasądzone na jego podstawie roszczenie uległo przedawnieniu. W związku z tym faktem niniejszy wniosek jest zasadny.  

………………………………………….

podpis dłużnika